توضیحات
جزوه: دستور کار آزمایشگاه شیمی آلی۱
استاد: جواد صفری
مفاهيم اساسي و پيش نياز ايمني در آزمايشگاه
تمامي افرادي كه در آزمايشگاه هاي شيمي كار ميكنند، بايد همواره نك تههاي مهم زير را به خاطر داشته باشند و موارد
ايمني را به دقت رعايت كنند. لازم به توضيح است كه موارد زير كلي و عمومي ميباشد و رعايت نك تههاي ايمني
ديگري نيز لازم خواهد بود.
.1 دانستن احتياط هاي ايمني لازم درآزمايشگاه و كمك هاي اوليه در موارد آسيب ديدگي.
.2 دانستن جاي قفسه ي كمكهاي اوليه ، شماره ي تلفن اورژانس و آتش نشاني.
3 – دانستن طرز استفاده ي صحيح از ماسك هاي گازي و دستكشهاي لاستيكي.
.4 استفاده از عينك ايمني در آزمايشگاه و هنگام كار.
.5 استفاده از روپوش آزمايشگاهي در هنگام كار.
.6 دانستن جاي كپسول هاي آتشنشاني و نحوهي كار با آن ها.
.7 چراغهاي گاز بايد داراي لوله ي و اتصالات مطمئن بوده، دور از دسترس نباشند و روشن نگه داشته شوند.
.8 سيلندرهاي گاز در مواقع غير لازم از محل شير اصلي سرسيلندر بسته شود.
.9 آگاهي و رعايت مقررات بهكارگيري مواد قابل اشتعال ، سمي، سرطان زا و موادي كه داراي پراكسيد است.
.10 اگر مادهاي را نمي شناسيد، به آن دست نزنيد. رعايت دقت را در موقع استفاده از مواد بهكار ببريد.
.11 عدم انجام آزمايشهاي خطرناك در تعطيلات و يا اوقات غير رسمي و در زمان هايي كه كسي در آزمايشگاه حضور
ندارد. هرگز نبايد در آزمايشگاه به تنهايي كار كرد.
.12 در هنگام استفاده از مواد آتش گير، نهايت دقت، بهكار برده شود.
.13 اگر قرار است يك آزمايش به حال خود رها وآزمايشگاه ترك شود، براي جلوگيري از سررفتن مايعات ، پارگي
شيلنگ آب در اثر تغيير فشار، همچنين آتشسوزي كه ممكن است در اثر قطع برق روي دهد، احتياطهاي لازم را به
عمل آوريد.
.14 منظم و مرتببودن در هر شرايطي بسيار مهم است . تميزبودن و گذاشتن هر چيز سر جاي خود، باعث كاهش
حوادث احتمالي در آزمايشگاه ميشود.
.15 براي برداشتن مواد از داخل شيشه، هميشه آن را از جهت مخالف برچسب كج كنيد، تا اگر قطرهاي از محلول به
پشت شيشه بريزد، به نوشته هاي روي شيشه صدمه اي نزند. برچسبهاي شيشه بايد به دقت خوانده شوند تا به طور
اشتباهي موادي كه ممكن است توليد گرماي زياد و انفجار كنند، روي هم ريخته نشوند.
.16 در موقع بازكردن در شيش ههاي محتوي مواد فرّار، صورت خود را مقابل دهانهي شيشه نگيريد و بلافاصله در آنها
را ببنديد تا فضاي آزمايشگاه آلوده نگردد.
.17 براي بررسي اثر شناساگر بر روي مواد مورد آزمايش، هميشه بر روي مقدار كم از ماده انجام دهيد.
.18 هيچگاه بيش از دوسوم لولهي آزمايش را مايع نريزيد. در موقع حرارت دادن لولهي آزمايش، بايد آن را به وسيلهي
گيره بگيريد و بهطور مايل روي شعله نگاه داريد. بهطور مرتب چرخانده و كمي بالا و پايين بياوريد. عدم رعايت دستور
فوق، باعث جهش مايع از داخل لوله به بيرون مي شود.
.19 دقت كنيد روي لوله ي آزمايش و يا هر ظرف ديگري را كه ميخواهيد حرارت دهيد، مرطوب نباشد. بشر و ارلن را
براي حرارت دادن روي توري فلزي قرار دهيد.
.20 هيچوقت محلول سديمهيدروكسيد، پتاس يم هيدروكسيد، كربنات هاي قليايي يا جامد آن ها را در ظر فهاي شيشهاي
حرارت ندهيد؛ زيرا اين عمل باعث حلشدن تدريجي شيشه و سرانجام سوراخشدن ميشود؛ براي نگهداري اين مواد از
شيشههايي با در پلاستيكي استفاده نماييد.
آزمايشگاه شيمي آلي 1 ◙ 7
.21 هيچ وقت محلولي را در ظرف سربسته حرارت ندهيد. در موقع حرارت در ظرف را برداريد.
.22 براي حرارت دادن اسيد، تيزاب ، مواد سمي و كار با سيانيد در محيط اسيد، حتماً بايد از هود استفاده شود.
.23 نمكهاي جيوه و آمونيم را هيچ وقت خشك حرارت ندهيد؛ زيرا به علت فرّار بودن متصاعد خواهند شد.
.24 هميشه براي رقيقكردن اسيدها، بهويژه سولفوريكاسيد كه با حرارت زياد توأم است، بايد اسيد را قطره قطره و با
احتياط بر روي آب ريخت . در ضمن احتياط شود ظرف اسيد در داخل يخ قرار گيرد و در هنگام افزايش اسيد، محلول
بهطور مرتب هم زده شود.
.25 در موقع جوشاندن محلولها براي جلوگيري از بيرون پاشيدن ناگهاني مواد، از تعدادي سنگ جوش در داخل ظرف
استفاده كنيد.
.26 براي استفاده از چراغ گاز، ابتدا بايد كبريت يا فندك روشن شود و سپس با بازكردن تدريجي شير گاز وتنظيم
دريچهي هوا، چراغ گاز را روشن كرد. دريچه بايد طوري تنظيم شود كه رنگ شعله ي آبي باشد و از روشن گذاشتن
چراغ گاز براي مدت طولاني خودداري گردد.
.27 اگر چراغ گاز خاموش شود و شير گاز باز بماند، بسيار خطرناك است. زيرا علاوه بر وجود تركيبهاي سمي در گاز،
مانند كربن دياكسيد كه باعث سردرد و مسموميت مي شود، با رسيدن شعله يا جرقهي الكتريكي انفجار صورت خواهد
گرفت. در اين صورت بلافاصله شير گاز اصلي را ببنديد.
.28 مايعاتي را كه داراي دماي جوش پايين هستند، مانند اتر و كربن ديسولفيد، به وسيلهي حمام بخار آب حرارت دهيد
و هيچ گاه مستقيم حرارت ندهيد چون باعث انفجار ميشود.
.29 اگر پركلريداسيد غليظ بر روي مواد آلي يا چرب بريزد، امكان دارد باعث اشتعال شود. بنابراين لازم است شيشه ي
محتوي اين اسيد دور از مواد آلي قرار داده شود.
.30 در موقع كار با دستگاههاي اندازه گيري دقيق و دستگاههاي الكتريكي، دقت زياد لازم است. توجه كامل داشته
باشيد كه اگر يكي از كوچك ترين اجزاي اين دستگاه ها شكسته شوند، ديگر قابل استفاده نيستند و اين گونه د ستگاهها
نبايد زياد به برق باشند.
.31 موادي كه در اثر ماندن در آن ها پراكسيد ايجاد ميشود، بايد دور از نور و در شيشه هاي قهوه ايرنگ نگهداري شوند.
.32 در موقع كار با پي پت مواظب باشيد مواد اسيدي يا سمي و خطرناك وارد دهان شما نشود، بلكه براي برداشتن
اينگونه مواد مي توان از استوانه ي مدرج، بورت و يا پوآر استفاده نمود.
.33 مواد شيميايي خطرهاي زيانباري ميرسانند. پس كاركردن با مواد شيميايي را هرگز شوخي نگيريد و به فكر
سلامتي خود باشيد كه آسي بهاي آن غير قابل جبران مي باشد.
.34 هنگامي كه با مواد شيميايي كار ميكنيد، چيزي نخوريد و نياشاميد. از كشيدن سيگار در محيط آزمايشگاه بهطور
جدي خودداري نماييد و هرگاه كوچك ترين علامت بيماري در خود مشاهده كرديد، فوراً به پزشك مراجعه كنيد.
.35 اگر در هنگام كار موادي روي زمين ريخته شد و يا وسيله ي شيشهاي شكسته شد يا در هنگام كار با دستگاه
مشكلي به وجود آمد، به سرعت موضوع را با شجاعت و درايت تمام با مسؤول آزمايشگاه در ميان بگذاريد تا از بروز
خطرهاي احتمالي جلوگيري به عمل آيد.
.36 دانشجو بايد توجه داشته باشد كه رأس ساعت مقرر به آزمايشگاه مراجعه كند و از آوردن وسايل اضافي و غير
ضروري خودداري نموده، تابع مقررات خاص آزمايشگاه باشد.
نقد و بررسیها
پاکسازی فیلترهنوز بررسیای ثبت نشده است.