کتاب الفوائد الضيائية المعروف بشرح ملا جامي

توضیحات

کتاب الفوائد الضيائية المعروف بشرح ملا جامي
شارح: جامی، عبد الرحمن بن احمد
نويسنده: ابن حاجب، عثمان بن عمر
زبان: عربی
ناشر: مکتبة البشری – کراچی پاکستان
سال نشر: 1432 هجری قمری|2011 میلادی

موضوع این کتاب علم نحو در زبان عربی است. و کتاب کافیه تألیف ابو عمرو عثمان بن عمر بن ابی بکر کوردی معروف به (ابن حاجب) عالم نحوی قرن ششم هجری، توسط مولانا جامی عالم قرن نهم هجری با نام (الفوائد الضیائیه) شرح گردیده است و شرح ملا جامی بر کافیه مدتهاست در حجره ها و مدارس علوم اسلامی ممارسه و تدریس می گردد.

مؤلف در بخشی از مقدمه بیان داشته است:«ابن حاجب رساله ای کوچک به نام کافیه تألیف کرد که شرح های بسیاری بر آن نگاشته شد که مهم ترین آن ها شرح ملا جامی بر آن است که در افغانستان، هند، عراق، – کوردستان- ، پاکستان، ایران، و ترکیه مورد استفاده قرار می گیرد. و نظر به اینکه این شرح یکی از شرح های مهم کتاب کافیه است با استعانت از پروردگار مهربان به تصحیح و تهذیب نصوص آن مبادرت ورزیدم تا بیش از پیش برای طلاب مفید واقع گردد. برای این کار تقسیمات مؤلف و ترتیب آن را بدون تغییر گذاشته و از سه نسخه ی ( ملا جامی «المحشی» الطبعه القدیمه الترکیه، نسخه دار الکتب العلمیه اعتنی به الیاس قبلان، نسخه مکتبه نهاوندی) استفاده نمودم. همچنین آیات و احادیث را تخریج کرده و برخی از مفرادات لغوی را شرح کردم).

کتاب «کافیه»ی ابن حاجب از بدو تالیف تاکنون شرح های بسیاری به خود دیدیه و بسیاری از علما بدان استناد ورزیده و شرحی بر آن نگاشته اند که تعداد شروح را 98 شرح برشمرده اند که می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

شرح ابراهیم بعروش، شرح ابراهیم بن عرب شاه الأسفرائینی، شرح احمد بن الحسن الجابردی، شرح احمد بن شمس الدین بن الخباز الموصلی، شرح ابن الملا بن محمد الحلبی، شرح مصنف جمال الدین عثمان بن الحاجب، شرح تقی الدین النیلی البغدادی، شرح محمد بن عزالدین صلاح بن حسن بن علی بن الموید، شرح موهب بن قاسم الشافعی، شرح یوسف بن احمد النظامی، و …

شایسته ی ذکر است که بر کتاب (الفوائد الضیائیه) که شرح ملاجامی است 46 حاشیه نگاشته شده است که برخی از آن ها عبارتند از: حاشیه ی ابراهیم بن سلیمان الکوردی، حاشیه ی ابراهیم بن محمد عصام الدین الإسفرائینی، حاشیه ی عبداللّه الأزهری، حاشیه ی عبدالحکیم لاهوری، حاشیه ی محمد حافظ الدین الطشقندی، حاشیه ی محمد صادق الکابلی، حاشیه ی وجیه الدین العلوی الکجراتی، و …