توضیحات
مخطوط_إشراق_اللاهوت_في_شرح_الياقوت
نویسنده : اعرجی، عبد المطلب بن محمد
زبان : عربی
ناشر : مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
سایر نویسندگان : نويسنده: ابراهیم بن نوبخت – شارح: اعرجی، عبد المطلب بن محمد – مصحح: ضیایی، علی اکبر – نويسنده: علامه حلی، حسن بن یوسف
ضیایی، علی‌اکبر (مصحح)
عنوان‌های دیگر الیاقوت. شرح انوار الملکوت فی شرح الیاقوت. شرح
تعداد صفحات : کد، 537ص
موضوعات مرتبط : ابراهیم بن نوبخت، قرن 4ق. الیاقوت – نقد و تفسیر | علامه حلی، حسن بن یوسف، 648 – 726ق. انوار الملکوت فی شرح الیاقوت – نقد و تفسیر | کلام شیعه امامیه – متون قدیمی تا قرن 14
إشراق اللاهوت في نقد شرح الياقوت، نوشتۀ سيد عمیدالدين ابوعبداللّه عبدالمطلب بن مجدالدين الحسينى العبيدلي (681-754ق) کتابى است كلامى كه به بيان عقايد شيعۀ امامیه مى‌پردازد. اين اثر نقدى است بر شرح علامه حلّى با عنوان «أنوار الملكوت» كه بر کتاب «الياقوت» ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت نگاشته شده است.
ساختار
«إشراق اللاهوت»؛ مشتمل بر پانزده مقصد است. در مقصد اول به موضوع نظر و تفكر پرداخته شده و در سه فصل بعدى مباحث الهيات بالمعنى الاعم مطرح گرديده و در فصول بعدى به مباحث الهيات بالمعنى الاخص(كلام) پرداخته شده است.
گزارش محتوا
المقصد الاول: «في النظر و ما يتّصل به» در این مقصد به بررسى ديدگاه‌هاى مختلف درباره حقيقت و ماهيت «نظر» يا همان تفكّر پرداخته شده و وجوب آن گوشزد شده است.
المقصد الثاني: «في الجواهر و الأعراض و الأجسام» در این مقصد به تعريف هر یک از جوهر و عرض و جسم و نيز حركت و سكون پرداخته شده و از جزء لا يتجزّا، همانندى اجسام و… سخن به میان آمده است.
المقصد الثالث: «في احكام الجواهر و الأعراض»، المقصد الرابع: «في الموجودات» در این مقصد دربارۀ وجود و عدم، تقسيم وجود به قديم و حادث و نيز به واجب و ممكن، خواص واجب و ممكن و…سخن گفته شده است.
المقصد الخامس: «في إثبات الصانع و توحيده و أحكام صفاته».
المقصد السادس: «في استناد صفاته الى وجوبه».
المقصد السابع: «في العدل» در این مقصد به شبهات جبريّه پاسخ داده شده است.
المقصد الثامن: «فى الآلام و الأعراض».
المقصد التاسع: «في أفعال القلوب و نظرائها» در این مقصد به بررسى افعال صادره از قلب انسانى نظير علم، اراده، شهوت، نفرت و غيره پرداخته شده و از نظاير این افعال كه با واسطه به انسان تعلّق مى‌يابد نيز سخن گفته شده است.
المقصد العاشر: «في التكليف» در این مقصد به بيان شرائط تكليف و حسن تكليف و استحاله تكليف بما لا يطاق پرداخته شده است.
المقصد الحادى عشر: «في الألطاف» به تعريف لطف و وجوب آن و نيز برخى نكات توحيدى اختصاص يافته است.
در المقصد الثاني عشر: «في اعتراضات الحضوم في التوحيد و العدل و الجواب عنها» به ردّ و ابطال ديدگاه‌هاى مخالف ديدگاه شيعه در مسائل كلامى نظير اراده، رؤيت و غيره پرداخته شده است.
المقصد الثالث عشر: «في الوعد و الوعيد».
المقصد الرابع عشر: «في النّبوات»به موضوع جواز بعثت انبياء، شرائط معجزه، اثبات نبوت خاصّه، جواز صدور كرامات، عصمت انبياء پرداخته شده و ديدگاه يهوديان دربارۀ استحالۀ نسخ، ديدگاه مسيحيان دربارۀ اقانيم ثلاثه، ديدگاه مجوس دربارۀ يزدان و اهريمن، ديدگاه غلات دربارۀ امیرالمؤمنين(ع) ردّ و ابطال شده است.
المقصد الخامس عشر: «في الإمامة» به وجوب امامت، لزوم عصمت امام، وجوب نص بر امام و ساير مباحث مربوط به موضوع امامت از ديدگاه شيعه اثناعشريه اختصاص يافته است.
مؤلف در این اثر ابتدا ديدگاه مؤلف ياقوت را ذكر مى‌كند، سپس قول شارح ياقوت؛يعنى علامه حلّى را يادآور مى‌شود و سرانجام ديدگاه خود را مطرح مى‌سازد. نكتۀ قابل توجه در این اثر آنست كه نویسنده تحت تأثير شهرت علامه حلّى كه از قضا دايى وى نيز بوده، قرار نگرفته و به نقد ديدگاه وى پرداخته است.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.