طلسم یک باور خرافی است. طلسم می‌تواند هر شیء یا نگاره‌ای متشکل از واژگان، شمارگان، اشکال و جداول دارای قدرت مذهبی یا جادویی باشد که هدف آن محافظت، التیام یا حتی آسیب رساندن به افرادی است که برای آنها ساخته شده‌است. طلسم‌ها غالباً اشیای قابل حمل هستند که از طرق مختلف بر روی شخصی حمل می‌شوند، اما همچنین می‌توانند به‌طور دائمی در مکانی نصب شوند.
طلسم‌ها با تعویذها ارتباط نزدیکی دارند، اما تفاوت اصلی در شکل و ماده آنها است، طلسم‌ها اغلب به شکل اشیا مانند لباس، سلاح یا پارچه با متن جادویی هستند.
طلسم در طول تاریخ در تمدن‌های بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است و با شیوه‌های نجومی، علمی و مذهبی و در ارتباط بوده اند اما نظرات پیرامون استفاده از آنها در برخی فرهنگ‌ها در عصر جدید تغییر کرده‌است.
تفسیری از طلسم و جادو
محمد بن عیسى می‌گوید: از حضرت رضا(ع) درباره سحر پُرس‌وجو کردم فرمود: «سحر واقعیت دارد و به اذن خدا ضرر می‌رساند [و اثر می‌کند]»
محل بحث در این روایت عبارت «اذن خدا»(هُوَ یُضِرُّ بِإِذْنِ اللهِ تَعَالَى) می‌باشد که از آن دو معنا برداشت می‌شود:
1. اثر تکوینی سحر؛ توضیح اینکه:
یکی از اصول اساسی توحید، این است که همه قدرت‌ها در این جهان از قدرت پروردگار سرچشمه می‌گیرد، حتی سوزندگی آتش و برندگی شمشیر بدون اذن و فرمان تکوینی او نمی‌باشد. جهان آفرینش، جهان اسباب و مسببات است. البته برخی سبب‌ها مادی است و برخی غیر مادی است. اراده حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفته است که هر پدیده و حادثه‌ای از علت ویژه خود صادر گردد و در عین حال، نظام علت و معلول‌ها همگی به خدا منتهی شده و از او قدرت و نیرو می‌گیرند. او است که سبب را می‌آفریند و به آن قدرت و نیرو می‌بخشد و آن‌را برای ایجاد معلول ویژه خود آماده می‌سازد. در حقیقت مؤثر واقعی، در تمام نظام جهان یکی است و نظام جهان که به صورت اسباب و مسببات جلوه‌گری دارند، همگی از او استمداد گرفته و به او منتهی می‌شوند.
در تأثیر سحر و جادو نیز وضع چنین است. خداوند متعال با قدرت خویش، چنین اراده و نیرویی را در برخی افراد به ودیعت نهاده است. انسان‌ها با بهره‌گیری از این اراده و تقویت آن می‌توانند به کارهای شگفت انگیزی دست زنند، اما عده‌ای با سوء استفاده از آن به کارهای ناشایست اقدام می‌کنند و در مقابل عده‌ای مصلح نیز با علم به روش‌ها و اصول سحر، جادوهای دیگران را باطل می‌کنند. پس، در واقع اصل وجود این نیرو در نهاد آدمی از آنِ خداوند و به فرمان او است، منتها چگونگی بهره‌گیری از آن به عهده خود انسان نهاده شده است و او در چگونگی بهره‌گیری از آن مسئول است. پس هیچ منافاتی با عدالت خداوند ندارد.
2. اثر فعلیت‌بخشی سحر: یعنی ممکن است خدا مانع اثرگذاری سحر و جادو در مواردی شده و در واقع، آن اثر تکوینی سحر از کار بیفتد. از این‌رو؛ در این روایت، اثرگذاری سحر مطلق دانسته نشده تا با عدالت خدا منافات داشته باشد، بلکه اثر آن، مشروط به اذن خدا اعلام شده که در مواردی به جهت حکمت و مصلحتی اذن خدا سحر به کسی ضرر نرساند.
به هر حال؛ همان‌طور که در ادامه این روایت آمده و نیز براساس روایات دیگر؛ برای مبارزه با سحر و جادو ذکرها و دعاهایی بیان شده است که می‌تواند آن اثر تکوینی را مهار کند و حتی زمینه را برای اثر نگذاشتن سحر درباره کسی که به وسیله ذکرها و دعاها بر خداوند توکل می‌کند، فراهم نماید. در ادامه روایت مورد بحث امام رضا(ع) درباره سالم ماندن از اثرات سحر و جادو می‌فرماید: «وقتی تو را سحر کردند دستت را تا روبروی صورتت بالا ببر و بخوان: بِسْمِ اللهِ الْعَظِیمِ، بِسْمِ اللهِ الْعَظِیمِ، رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ».
موارد استفاده از طلسم‌ها
در جهان اسلام، طلسم‌ها به دلایل شخصی، اجتماعی، سیاسی و عقیدتی به‌طور منظم در دو سطح محبوب و نخبه استخدام می‌شدند. آنها به عنوان مجرای محافظت الهی عمل می‌کنند، که می‌تواند شامل جذب انرژی‌های مثبت به فرد پوشنده و انحراف بیماری، خطر و چشم بد باشد. همچنین ممکن است از آنها به عنوان حافظ، (محافظ) و همچنین هیمالا (آویز) که روی بدن چسبیده یا از آن آویزان شده‌اند، به عنوان مثال گردنبند، انگشتر، پیراهن طلسمی یا یک چیز کوچک درون کیسه قابل حمل استفاده شود.
پزشکی قرون وسطایی اروپا
لیا اولسان در مورد استفاده از تعویذ و طلسم به شرح تجویز پزشکان در قرون وسطی می‌نویسد. وی خاطر نشان می‌کند که استفاده از چنین جذابیت‌ها و دعاهایی «به ندرت یک درمان انتخابی بود» زیرا چنین معالجه ای در حوزه تعالیم پزشکی جالینوس به درستی قابل توجیه نیست. استفاده از آنها، به‌طور معمول قابل قبول در نظر گرفته شد. مراجعه به تعویذ در ادبیات پزشکی قرون وسطی رایج بود.
به عنوان مثال، یک پزشک مشهور قرون وسطایی، گیلبرتوس، در مورد ضرورت استفاده از طلسم برای اطمینان از تصور کودک می‌نویسد. وی روند تولید این نوع طلسم را اینگونه توصیف می‌کند: «… نوشتن کلمات، برخی بدون وقفه، بعضی از کتاب مقدس، روی یک پارچین که باید در حین رابطه به گردن زن یا مرد آویزان شود.»
کاسه‌های طلسم اسلامی
در قرآن جادو توسط دو فرشته بابل، هارات و مروت معرفی شده‌است. سحر و جادو، یا sihr، به عنوان یک نیروی ماورا طبیعی موجود در جهان طبیعی دیده می‌شد که می‌توانست بیماری را با افسون و افسون درمان کند. روی بسیاری از کاسه‌ها نوشته‌ای نوشته شده بود که در آن توضیح داده شده‌است که این کاسه برای درمان چه چیزی باید استفاده شود (به عنوان مثال قولنج، زایمان، خون دماغ و …) و همچنین دستورالعمل‌های استفاده از آن. حکاکی برنز «کاسه جادو» از سوریه ج. طبق کتیبه‌های قرآنی داخل کاسه، یک نمونه از غذاهایی است که برای سهولت زایمان و همچنین کاهش نیش عقرب و گاز گرفتن یک سگ دیوانه استفاده می‌شود. همچنین در این کاسه نکاتی ذکر شده‌است که فرد مبتلا به این بیماری یا گزش نیازی به مصرف مایعات درون کاسه نخواهد داشت. ممکن است توسط شخصی در اطراف گرفته شود یا به شخص تحمیل شده مربوط شود، اما در آن نحوه جادو به شخصی که نیاز به کمک دارد منتقل نشده است. این کاسه خاص همچنین برای باراکاه هنگامی که کاسه پر از آب شد و یک شب نشست تا قدرت جذب را داشته باشد نیز مورد استفاده قرار گرفت.
هرمتیکا شبه ارسطویی
هرمتیکا شبه ارسطویی، روحانیات، فرشتگان را از نیروی معنوی / قلمرو در جهان طبیعی و چگونگی دستیابی فرد به این نیروها را کاوش می‌کند. متن بین اسکندر بزرگ و ارسطو دستورالعمل‌های مختلفی را در مورد چگونگی مهار این نیروهای معنوی از طریق طلسم، معجونات، تعویض‌ها و موارد دیگر بررسی می‌کند که هرکدام برای هدفی مشخص استفاده می‌شوند. برخی از دستورالعمل‌ها شامل قرار دادن یک سنگ تراشیده شده در بالای یک حلقه است که سپس روی قوچ سیاه مرده قرار می‌گیرد زمانی که مریخ در درجه خاصی از عقرب قرار دارد و ماه در سرطان قرار دارد. تاریخ این متون ناشناخته است، آنها اساس بسیاری از اعمال عرفانی در جهان قرون وسطی اسلامی بوده‌اند. متن شبه-ارسطویی سیرالاسرار دستورالعمل‌های بیشتری را به‌طور خاص با «طلسم پادشاهان» ارائه می‌دهد که آسیب‌ها را دور می‌کند. این کتاب می‌گوید که وقتی علائم طالع بینی مشخصی وجود دارد، باید یک سنگ قرمز یاقوتی در روز پنجشنبه با یک مرد بال دار و یک تاج سوار بر شیر با پرچم تراشیده شود، در حالی که شش مرد بی مو دیگر زیر دست او تعظیم می‌کنند. سپس باید این کار را در یک آیین گسترده بسوزانید، جایی که بعد از اینکه روحانی در خواب دیدار کند و به شما بگوید آیین شما موفقیت‌آمیز است، از آنجا مارها و عقرب‌ها را دفع خواهید کرد.
علوم غریبه بسیار گسترده است و برای دانستن این علم باید مطالعه زیادی داشته باشید.
