کتاب مقاومت شکننده جان فوران
کتاب ” مقاومت شکننده ”
تاریخ تحولات اجتماعی ایران، از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی
نوشته جان فوران
ترجمه احمد تدین
درباره کتاب :
کتاب مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران) اثری است از جان فوران به ترجمه احمد تدین و چاپ انتشارات رسا. این کتاب روایت کننده تاریخ تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک ایران در پانصد سال اخیر یعنی از هنگام ظهور صفویه تا سال ها پس از انقلاب است. نویسنده ضمن مرور تاریخ در اثر خود به دنبال کشف قانونی برای انقلاب ها به ویژه انقلاب های دو قرن اخیر ایران است.
کتاب مقاومت شکننده جان فوران ، تحولات ساختار اجتماعي ايران را از روي كارآمدن خاندان صفويه تا جنبش هاي اجتماعي قرن بيستم رديابي مي كند و با توجه به مباحث جاري جامعه شناسي توسعه، ارزيابي جديدي از رويارويي ايران با غرب در پرتو طيفي از نظريه هاي علوم اجتماعي و ازجمله نظامهاي جهاني، وابستگي و فرهنگ سياسي ارائه مي نمايد.
فوران استاد جامعه شناسی در دانشگاه کالیفورنیا است و عمده ی مطالعات وی بر روی انقلاب های اجتماعی بوده است. او کتب متعددی بر مورد وقایع اجتماعی ایران نوشته است. این کتاب فرایندهای تحول اجتماعی در ایران را از اوج قدرت کشور در قرن شانزدهم و هفدهم تحت سلطنت صفوی تا پس از انقلاب حیرت انگیز که سلطنت پهلوی را در سال 1979 سرنگون کرد، تحلیل می کند. این مطالعه، با ظهور سلسله ی صفوی در سال 1501 آغاز شده و با ردیابی تحول در ساختار اجتماعی ایران، ترکیبی تفسیری از تاریخ ایران را ارائه می دهد. جان فوران در این کتاب با استفاده از نظریه ی توسعه سعی میکند بررسید جامع و کاملی از تاریخ ایران در این دوره ارائه داده و به بررسی روابط ایران با غرب بپردازد. فوران نظریه‌ی توسعه را در سه بخش به کار می گیرد. ابتدا ساختار اجتماعی ایران را در دوران پیش از سرمایه داری بررسی میکند که سال های 1500 تا 1800 میلادی را در بر میگیرد. سپس به بررسی سال های 1800 تا تا 1925 میپردازد که سالهای حکومت قاجار است و در واپسین بخش ساختارهای اجتماعی ایران را در سال های حکومت پهلوی و پس از آن که سال های 1925 تا 1991 را در بر میگیرد تحلیل می کند. کتاب مقاومت شکننده توسط احمد تدین ترجمه شده است.
گزیده ای از کتاب
عواملی چند دست به دست هم دادند و دودمان قاجار را به قدرت رساندند. قدرت سیاسی ایران در آغاز سده نوزدهم در کنترل قاجار قرار گرفت و مدت زیادی در این سلسله باقی ماند. علت های سیاسی، ایدئولوژیکی و اقتصادی در به قدرت رسیدن قاجاریه نقش داشتند و هرچند اکثر اینها ریشه داخلی داشتند اما نباید از عوامل خارجی نیز به درجه ای کمتر، غافل ماند. خاندان زند بعد از کریمخان دستخوش از هم پاشیدگی گردید. کریمخان هرگز آشکارا سلطنت رسما از کار افتاده و منقرض شده صفوی را انکار نکرد و جانشینی نیز برای خود تعیین ننمود.
- فرمت فایل : PDF
- حجم فایل : 12 مگابایت
- تعداد صفحات : 632 صفحه
- زبان : فارسی
🔹جان فوران، استاديار جامعه شناسی دانشگاه كالیفرنیا در سانتاباربارا با عرضه تلفیق تاريخ ايران، میگويد ساختار اجتماعی ايران، حاصل تاريخی پويشھای داخلی و خارجی است و روابط نظامی، تجاری و سیاسی با غرب به گونه ای به ترتیبات اجتماعی شكل داده كه رشته نھضتھای مقاومت (مردمی) را به نمايش گذارده است. فوران معتقد است كه اين مقاومتھا، بدان دلیل موفقیت نسبی داشته كه بر زير بناھای اجتماعی شكنندھ ای استوار شده و قدرتھای خارجی، مدام در امور داخلی مداخله كرده اند. اين كتاب، تحولات ساختار اجتماعی ايران را از روی كار آمدن خاندان صفويه در ١۵٠١م/٨٨٠ش، تا جنبشھای اجتماعی قرن بیستم دنبال میكند، و با توجه به مباحث جاری جامعه شناسی توسعه، ارزيابی جديدی از رويارویی ايران با غرب، در پرتو طیفی از نظريه ھای علوم اجتماعی و از جمله نظام ھای جھانی، وابستگی و فرھنگ سیاسی ارائه مینمايد.
♦️كتاب شامل ٣ بخش و ٩ فصل ميباشد:
✔️بخش نخست از كتاب، به تاريخ سالھای ١۵٠٠ تا ١٨٠٠ میلادی ميپردازد. در اين بخش كه با نام “ساختار اجتماعی دگرگونی اجتماعی در ايران ماقبل سرمايه داری” مشخص گرديده است؛ ساختار اجتماعی ايران از جنبه های گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. بخش اول، سه فصل اول كتاب را شامل ميشود. در اين بخش به ماھیت دولت، ساختار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، بخشهای شبانكار، دھقان و شھری، و ھمچنین روابط خارجه ايران پرداخته میشود. مفھـوم ھای ايدئولوژيکی و سیاسی عصر صفويه تشريح ميگردد. روابط داخلی و خارجی، و كشمكشھای داخلی ھم كه موجب سقوط صفويه شد، مطرح میگردد، و سپس شرح مختصری از ايران در زمان افغانھا، نادرشاه و كريم خان زند است. سرانجام نحوه روی كارآمدن قاجار را مورد بررسی قرار ميدھد و علل و عوامل به قدرت رسیدن قاجاریه را بیان میکند.
✔️بخش دوم كتاب سالھای ١٨٠٠ تا ١٩٢۵ میلادی را در بر دارد. اين بخش با نام “ساختار و تحول اجتماعی در ايران عصر قاجار” مشخص گرديده است. بخش دوم نیز شامل فصلھای چهارم و پنجم است:
– در فصل چهارم، روابط اقتصادی و سیاست خارجی، به ھمراه تحول اقتصادی و اجتماعی داخلی که ايران را به نوعی در آستانه وابستگی قرار دارد و بخشھای كشاورزی، ایلی و عشیره ای و شھری عصر قاجار مطرح ميگردد. در انتھای اين فصل، مفھوم ماھیت وابستگی توضیح داده میشود و به روشن كردن صورتبندی در حال تغییر قاجاريه ميپردازد.
– عمده ترين مفاھیم و رخدادھا در فصل پنجم كتاب، اصلاحات، شورشھا، كودتا و انقلاب است. ماجرای تنباكو، انقلاب مشروطیت و ساختار نیروھای موثر در اين دو ماجرا به طور مفصل شرح داده میشود. به بیان جنگ جھانی اول و نقش ايران در اين جنگ ميپردازد، و سرانجام ھم با قدرت رسیدن رضاخان خاتمه می يابد.
✔️بخش سوم و آخرين بخش كتاب، سالھای بین ١٩٢۵ تا ١٩٩١ میلادی را پوشش میدهد و با نام “ساختار و دگرگونی اجتماعی در ايران پھلوی و بعد” مشخص گرديده است. اين بخش با فصل شش شروع شده و با فصل نهم خاتمه می يابد. بخش سوم، طولانی ترين بخش كتاب است و به سالھای مھمی از تاريخ ايران میپردازد:
– فصل شش، بیشتر با محوريت رضا خان است. دولت، اقتصاد و جامعه در دوره رضاخان، استبداد نظامی، تجدد و غرب گرایی رضا خانی و شیوه ھای تولید و محدوديت ھای توسعه، از عمده ترين مسائل مطرح شده در اين فصل میباشد. ھمچنین در انتھای فصل، جنبشھای اجتماعی و مداخلات خارجی در دوره سلطنت رضاشاه مورد بررسی قرار میگیرد.
– فصل هفتم، فصل جدایی خواھی، كودتا و جنبشھای اجتماعی است. در ابتدا به نقش ايران در جنگ جھانی دوم میپردازد. روند شكل گیری جنبشھای اجتماعی آذربايجان و كردستان را توضیح میدھد و به تشريح ماھیت جمھوری ھای خود مختار میپردازد، و سر انجام اين دو جنبش را بیان میكند. در اين فصل جنبش ملی كردن صنعت نفت به ھمت مصدق و كل جريانات مربوط به اين جنبش، و كودتای حاصل از آن به طور مفصل بیان میشود.
– فصل ھشتم با عنوان موقعیت جديد وابستگی در زمان محمدشاه قاجار ھم مانند فصل ھای قبلی به بخشهای كشاورزی وشھری میپردازد. ايران را از لحاظ وجه تولید مورد بررسی قرار میدھد، و به اقتصاد و ساختار طبقاتی میپردازد؛ و در آخر ھم بیان میكند كه موقعیت ايران در نظام جھانی به تدريج به نیمه حاشیه ای تبديل شده است.
– فصل نھم، جريان انقلاب ايران را مورد موشكافی قرار میدھد. گروھھای درگیر در قیام پانزده خرداد را معرفی میكند، سیر رويدادھا و حوادث مربوط به انقلاب و تحلیل نظری انقلاب ايران و ائتلاف ھای مردمی را بیان میكند. در پايان بعد از بررسی سالھای پس از انقلاب، به یک جمع بندی كلی از ساختار اجتماعی و تحولات اجتماعی در ايران، نظريه ھا و… بیان میكند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.